“Het portret van een vrouw die wist dat leven ook poseren is”

Recensie van 'Sarah Bernhardt, La Divine'

Sarah Bernhardt (1844–1923) was geen gewone actrice, maar een fenomeen. Ze leidde als vrouw een theater in een door mannen gedomineerde wereld en maakte van zichzelf een merk — met haar stem, haar stijl en haar lef. Ze belichaamde een vroege vorm van feminisme: compromisloos, zelfstandig en eigenzinnig in leven én liefde. Tegelijk was ze een Joodse vrouw in een tijd van groeiend antisemitisme. Toch verborg ze nooit haar Joodse achtergrond voor het publiek en nam ze het actief op voor Dreyfus. Het was zij die haar goede vriend Émile Zola ertoe aanzette om het befaamde J’accuse te schrijven.

De film ‘Sarah Bernhardt, La Divine’ weet de grootsheid van Sarah Bernhardt tastbaar te maken zonder haar te verheerlijken. Regisseur Guillaume Nicloux toont een Bernhardt die twijfelt, lijdt, veroudert en uiteindelijk ook sterft. Hij koos ervoor om niet haar volledige carrière te verbeelden, maar vooral het grote liefdesverhaal van haar leven, die van haar liefde voor Lucien Guitry. Sandrine Kiberlain speelt Bernhardt met fluwelen intensiteit: scherp, eigenzinnig en bij momenten ondoorgrondelijk, als een echte godin. In haar liefde voor Guitry toont ze echter haar menselijk gelaat, haar angst om verlaten te worden, haar laaghartigheid en wanhoop, haar kwetsbaarheid. Het is op die momenten dat je adoratie voor Bernhardt verandert in oprechte empathie.

De kostuums zijn even extravagant als Bernhardt zelf: lange mantels, brokaten jurken, mannenpakken — elk kledingstuk vertelt een deel van haar verhaal. Met een centrale rol voor ‘de traan’ die ze kreeg van Victor Hugo als blijk van zijn waardering. Het is zowel een symbool voor haar onzekerheid en nood aan bevestiging, als een wapen waarmee ze haar relatie met Guitry uiteindelijk op het spel zet. Angst blijkt wel vaker één van de gevaarlijkste wapens waarover een mens beschikt.

De film klinkt fantastisch (dankzij een zorgvuldige selectie van Hahn, Ravel, Debussy, Chopin, Greig en Schubert) en blinkt ook uit door de scenografie. In weelderige decors — van vergulde Parijse theaters tot intieme kleedkamers vol fluweel en spiegels — ontvouwt zich het portret van een vrouw die wist dat leven ook poseren is. Het is zeer toepasselijk dat deze film door MoMeNT geprogrammeerd wordt in het prachtige Casino van Tongeren, dat nog steeds de grandeur van eeuwige avonden ademt.

Recensie: Niels Dewil